امام الحرمین :

ابوالمعالی عبدالملک بن عبدالله بن یوسف امام الحرمین جوینی، ملقب به ضیاء الدین و مشهور به امام الحرمین، متکلم، اصولی و فقیه شافعی اشعری، متولد 478-419 هـ ق. پدرش رکن الاسلام ابومحمد جوینی و عمویش علی بن یوسف هر دو از علما فقهای بزرگ عصر خود بودند.

در کودکی در محضر پدرش یادگیری فقه را آغاز کرد تا آنجا که تمامی تألیفات او را بازبینی کرد و بر تحقیقات پدرش افزود. چون پدرش درگذشت در بیست سالگی ،علما او را بر جای پدر نشانیدند و مدتی تدریس کرد. او از استاد ابوالقاسم اسکافی اسفراینی در مدرسهٔ بیهقی علم اصول را آموخت و از ابونعیم اصفهانی کسب فیض نمود و اجازه دریافت کرد. بر اثر تعصبات و دشمنی هائی که به تحریک عبدالملک کندری بر ضد شیعه و اشاعره می شد، به بغداد رفت و در آنجا با علماء برزگ ملاقات کرد. وی سپس به حجاز رفت و نزدیک چهل سال در مکه و مدینه مجاورت گزید و تمامی مسائل فقه را موافق هرکدام از مذاهب اربعه که سؤال می کردند فتوی می داد و پاسخ می نوشت، به همین جهت به امام الحرمین مشهور شد. در اوایل سلطنت آلب ارسلان سلجوقی به نیشابور بازگشت. خواجه نظام الملک مدرسهٔ نظامیه را در آن شهر برای وی بنا نهاد و ریاست عالیه و علمیه را در اختیار وی قرار داد و تا سی سال، در کمال استقلال، تمامی امور مذهبی را بر عهده داشت. وی تا پایان عمر در نظامیهٔ نیشابور به تدریس پرداخت. اکابر فضلای آن دیار در درسش حاضر می شدند و هر روزه متجاوز از سیصد فقیه در برابرش می نشستند. مجموع شاگردان وی را چهارصدتن نوشته اند که از آن میان می توان از ابوحامد غزالی، شمس الاسلام عمادالدین کیای هراسی، ابوالمظفر ابیوردی، ابوالقاسم حکمی، ابوالقاسم انصاری، ابوالمظفر خوافی، زاهر شحامی، احمدبن سهل مسجدی، ابوعبدالله فراوی، نام برد.

امام الحرمین در زمان خود پیشوای ائمه و فقها و اعجوبه عصر خویش بود در 12 محرم سنه 419 هجری متولد گردید.

 وی مردی متواضع بود بنحویکه جلسای او می پنداشتند  استهزا می کند و بسیار قلب نازکی داشت که اگر چیزی می شنید می گریست و ساعتی پیش خود تفکر مینمود. و نیز در علوم صوفیه خوض میفرمود و بر این احوال روزگار می گذاشت تا مریض شد و حرارت بر او غلبه کرد و برای تغییر آب و هوا وی را به یکی از قراء نیشابور بردند  و در انجا شب چهارشنبه بعد از نماز عشاء در 25 ربیع الثانی سنه 478 در سن 59 سالگی وفات کرد.وی منصوب به آزادوار است.

منابع: تاریخ سبزوار (سید علی نقی امین)، ویکی پدیا، فرهنگ لغت دهخدا

استفاده از این مطالب با ذکر منبع مجاز می باشد